| تحلیل فضایی آلودگی فلزات سنگین با بهره گیری از تحلیل مولفه های مستقل: مطالعه موردی استان زنجان |
| کد مقاله : 1030-SPATIAL (R2) |
| نویسندگان |
|
سید محمد محمودی *1، موسی گلعلی زاده2 1گروه آمار، دانشگاه تربیت مدرس 2گروه آمار دانشگاه تربیت مدرس |
| چکیده مقاله |
| آلودگی خاک توسط فلزات سنگین به دلیل ماندگاری بالا و اثرات بلندمدت بر سلامت انسان و اکوسیستم، از چالش‌های مهم زیست‌محیطی محسوب می‌شود. استان زنجان به دلیل فعالیت‌های گسترده معدنی و صنعتی در معرض سطوح قابل توجهی از این آلودگی‌ها قرار دارد و شناسایی منابع طبیعی و انسانی انتشار فلزات برای مدیریت ریسک زیست‌محیطی ضروری است. در این مطالعه، با هدف تفکیک دقیق‌تر منابع آلودگی، داده‌های ۱۵۰ نقطه نمونه‌برداری شامل غلظت پنج فلز سنگین روی، سرب، کادمیوم، مس و نیکل در استان زنجان مورد تحلیل قرار گرفت. از آنجا که آهن شاخص مناسبی برای تشخیص منشأ طبیعی آلودگی است، غلظت این فلز در نقاط جدید با استفاده از داده‌های پیشین و روش‌های زمین‌آماری برآورد شد. سپس، تحلیل مؤلفه‌های مستقل به‌کار گرفته شد تا مؤلفه‌های آماری مستقل استخراج و الگوهای سیگنال و نویز شناسایی شوند. نتایج نشان می‌دهد ترکیب تحلیل مؤلفه‌های مستقل با رویکردهای زمین‌آماری نه‌تنها امکان بازسازی مؤثر داده‌های مکانی را فراهم می‌کند، بلکه ابزاری قدرتمند برای تفکیک منابع طبیعی از منابع انسانی آلودگی فلزات سنگین در مقیاس منطقه‌ای به دست می‌دهد. |
| کلیدواژه ها |
| تحلیل مولفه‌های مستقل، فلزات سنگین، داده‌های چندمتغیره، آلودگی محیط‌زیستی، استان زنجان |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |